E+ Gençlik Değişimi Nedir?
Erasmus Plus (Erasmus+), Avrupa Birliği’nin en büyük eğitim, gençlik ve spor programıdır. Ana başlığı Erasmus Plus (Erasmus+) olan bu programın altında eğitim, gençlik ve spor ile alakalı birçok alt program bulunmaktadır. Bu alt programlardan en yaygın olarak bilineni, resmi adı “Yükseköğrenim Öğrenci Hareketliliği” olan Erasmus’ tur. Oysaki Erasmus+ programının altında Erasmus vb. 50’ den fazla alt program bulunmaktadır. Bu alt programlardan bir diğeri ise yine gençlerin yararlandığı ama eğitim ve yabancı dil şartı olmadan katılabildikleri, kısa süreli (5-21 gün arasında değişen) faaliyet sürelerine sahip, grup halinde katılabildiğiniz (projelerdir) hareketliliklerdir. Bu projelere “Gençlik Değişimi – Youth Exchange” projeleri adı verilmiştir. Üniversite öğrencilerinin yararlandığı Erasmus programında bir yükseköğrenim kurumunda öğrenci olmanız, yabancı dil sınavını geçmeniz ve okulunuzun Avrupa’ da anlaşmalı olarak çalıştığı bir üniversite şartken, gençlik değişimi projelerinde bu tür şartların hiçbiri yoktur. Gençlik değişimi projeleri genellikle resmi olmayan gençlik grupları (en az 5 gencin bir araya gelerek kurduğu) ve gençlik dernekleri gibi organizasyonlar tarafından uygulanır. Gençlik değişimi projelerinde yer aldığınızda, diğer program ülkelerinden veya komşu ortak ülkelerden gelen yaşıtlarınızla birlikte belirli bir tema hakkında atölyeler, eğitimler, grup çalışmaları ve dış ortam aktivitelerine katılırsınız. Gençlik değişimleri için öğrenci olma, üniversite mezunu olma, yabancı dil bilme, yeşil pasaport sahibi olma vb. şartlar yoktur. 13-30 yaşları da dahil olmak üzere bu yaş aralığındaki herkes bu programdan katılımcı olarak yararlanabilir. Ayrıca her ülkenin katılımcı grubuna bir de 18 yaş üstü bir grup lideri eşlik eder. Grup liderleri için üst yaş sınır (30 yaş sınırı) yoktur.
Gençlik değişimleri en az 2 program veya komşu ortak ülkeden ortakların (gençlik grubu, gençlik derneği vb.) bir araya gelmesi ile gerçekleşir ve grup liderleri hariç en az 16 en fazla 60 katılımcı bir faaliyete aynı anda katılabilir. Proje ortakları (gençlik grubu, gençlik derneği vb.) kendi ülkesindeki gençlerden gruplarını oluşturarak faaliyetlere katılırlar. Bu faaliyetlerin süresi 5-21 gün arasında değişebilir. Ayrıca projede yer alacak katılımcılara seyahat, konaklama, yemek, vize vb. masrafları için maddi destek sağlanır.
Katılımcılara hangi destekler, nasıl sağlanıyor?
Gençlik değişimine seçilen katılımcılara program kuralları gereği aşağıdaki destekler zorunlu olarak sağlanır. Genellikle bu destekler katılımcıya doğrudan nakit olarak değil, hizmet olarak sunulur. Bu konuda karar yetkisi proje yürütücülerine/koordinatörlerine aittir. Bu nedenle katılımcılar aşağıdaki destekler için projenin yürütücülerinden nakit bütçe talep edemezler. Ayrıca yer alacağınız projede ev sahibi kuruluş tarafından sizinle paylaşılan faaliyet programının tamamına katılım göstermelisiniz. Programa tam katılım göstermemeniz durumunda bu desteklerden yararlanamazsınız.
Seyahat Desteği
Projenin gerçekleşeceği ülkeye gidiş-dönüş uluslararası seyahat masraflarınız için size ödeme yapılır. Projeye kabul edildiğinizde genellik ev sahibi kurum gidiş-dönüş biletini sizin almanızı bekler ve proje yerine vardığınızda orijinal bilet, fatura, uçuş kartı vb. belgeler karşılığında size ödeme yapar. Bu ödemeler siz projedeyken yapılabileceği gibi bazı projelerde faaliyetler tamamlandıktan 3-4 ay sonra da yapılabilmektedir. Bu konuda sizi projeye dahil eden temsilcilerden net bilgi edinebilirsiniz. Seyahat destekleri limitsiz değildir. Belirli km aralığına göre gidiş-dönüş için bütçe sınırları vardır. Bu sınırları aşmanız durumunda aradaki farkı sizin karşılamanız beklenir. Katılacağınız proje için yine seyahat bütçe limitleriniz hakkında en doğru bilgiyi sizi projeye dahil eden grup liderinizden/temsilcilerden öğrenebilirsiniz.
Konaklama Desteği
Yurtiçinde veya yurt dışında katılacağınız herhangi bir gençlik değişimi projesi için, faaliyet programı süresince size konaklama desteği sağlanır. Bu konaklama genellikle otel, hostel, öğrenci yurdu vb. toplu konaklamaların mümkün olduğu yerlerde gerçekleşir ve odanızı projenin diğer katılımcılarından 2-3-4 genç ile paylaşmanız gerekebilir. Konaklama yeri, tarihler vb. detaylar, projenin ev sahibi kuruluşu tarafından organize edilir ve konaklama yerine ait detaylar faaliyet dönemi öncesinde sizinle paylaşılır. Gençlik değişiminde yer alacağınız zaman faaliyet programı süresince ev sahibi kuruluşun gösterdiği konaklama yerinde kalmalı ve tüm programa tam katılım göstermelisiniz. Bu destek sadece projenin faaliyet süresi boyunca sağlanır. Eğer projenin gerçekleşeceği ülkeye proje başlangıç tarihinden daha erken (1-2 gün) gitmek veya projeden bitiş tarihinden sonra fazladan (1-2 gün) kalmak isterseniz bu ek günler için kendi konaklamanızı karşılamalısınız. Tabii ki bu ek günler seyahat planınızı da değiştireceği için ekstra günlerde kendi konaklamanızı karşılasanız dahi ek günler için mutlaka ev sahibi kuruluş yetkililerinin ve sizi projeye dahil eden Türkiye’ deki yetkililerin onay ve izinlerini almalısınız.
Yemek Desteği
Gençlik değişimi projelerden konaklama desteği gibi faaliyet programı süresinde üç öğün yemeğinizde yine ev sahibi kuruluş tarafından proje bütçesinden karşılanır. Konaklama desteğinde olduğu gibi bu destek içinde ev sahibi kuruluştan nakit ödeme vb. bir talepte bulunamazsınız. Üç öğün yemeğiniz kuruluş tarafından doğrudan size sağlanır ve diğer katılımcılarla birlikte yemeklere katılmanızı beklerler. Proje faaliyet süreleri dışında yine gittiğiniz ülkede ya da şehirde kalacağınız ek günler varsa bu ek günler içinde kendi yemek giderlerinizi karşılamalısınız. Ek günler için herhangi bir destek talep edemezsiniz. Ev sahibi kuruluşun yetkilileri veya sizleri projeye dahil eden Türkiye’ deki temsilciler genellikle proje faaliyetleri öncesinde size sorarlar ama sormama ihtimallerine karşılık, vejetaryen, vegan vb. yemek tercihleriniz varsa veya alerjik bir gıda vb. bu konuda mutlaka önceden onları bilgilendiriniz. Böylece sizin için ek hazırlık/tedbirler sağlanabilir.
Vize Desteği
Bir projeye kabul edildiğiniz de vize masraflarınızın tamamı proje bütçesinden karşılanmaktadır. Pasaport çıkarmak için gerekli olan masraf buna dahil değildir. Projenin gerçekleşeceği ülkeye gitmek için vize sürecinde ödediğiniz başvuru ücreti, çeviri ücretleri, aracı kurum masrafları, sağlık sigortası masraflarınız (eğer ayrı bir sigorta yapmanız gerekirse vb.), vize almak için yaptığınız ulaşım masrafları (örneğin Ankara veya İstanbul’ a gitmeniz gerekirse vb.) bunlara birer örnektir. Yaptığınız tüm bu masraflar için almış olduğunuz fatura, dekont, fiş vb. belgelerin asıllarını size ödeme yapacak olan kuruluşa (ev sahibi veya gönderen) teslim etmeniz gerekiyor. Vize desteğinin tek istisnai durumu proje bütçesini yöneten kurumun bu masrafı proje başvuru aşamasında belirtmemiş olmasıdır. Örneğin bazı kuruluşlar sadece AB üyesi ülkelerden katılımcı alacağını ön görerek proje başvurusu yapmakta ve dolayısı ile projelerinde vize bütçesi talep etmemektedir. Çünkü AB içinde böyle bir masraf oluşmamaktadır. Oysaki aynı kurum aynı proje için daha sonra fikir değiştirip Türkiye vb. vize masrafı olan ülkelerden katılımcı almaya karar verirse bu durumda size vize desteği sunamayabilir. Bu nedenle kabul edildiğiniz projelerde vize desteği alıp almayacağınızdan ve bu destek tutarının limiti hakkında lütfen önceden bilgi edininiz.
Projelere Katılmak için Şartlar Nelerdir?
Daha önce de belirttiğimiz gibi gençlik değişimi projelerine katılmak için program kuralları gereği tek şart 13-30 yaş aralığında olmanızdır. Bunun dışında üniversite mezunu olma, öğrenci olma, yabancı dil bilme, yeşil pasaport sahibi olmak vb. şartlar yoktur. Yalnız ev sahibi kurum projede öğrenme süreçlerini daha verimli tutmak için yaş aralığı daraltabilir (örn. 18-25 yaş gibi) veya belirli bir alanda deneyimli, ilgili vb. katılımcılara öncelik verebilir. Türkiye’ de bazı kurumlar gençlik değişimi projeleri için yeşil pasaportlu katılımcılara sürekli olarak öncelik tanısa da aslında bu doğru bir uygulama olarak kabul edilmez. Eğer proje faaliyetlerine 1 aydan daha az bir süre kalmış veya acil bir katılımcı aradığımız durumlar olursa o zaman hali hazırda vizesi olan veya yeşil pasaportlu katılımcılara öncelik tanınabilir.
Başvurmak İstiyorum Şimdi Ne Yapmalıyım?
Öncelikle bu projelere katılmak için yurt dışına çıkacağınızdan dolayı kendinize bir pasaport çıkartmalısınız. Bazı adaylar öncelikle bir projeye seçileyim pasaportumu sonradan çıkarırım diye düşünebiliyor ama biz bunu doğru bulmuyoruz. Her an bir projeye katılımcı olarak seçilme ihtimaliniz olduğu için en kısa sürede kendinize bir pasaport çıkartmak ve ondan sonra projelere başvurmak daha doğru olacaktır. Yeni pasaport alacak kişiler için en az 3 yıllık bir pasaport çıkartmalarını öneriyoruz. Pasaportunuzu çıkarttıktan sonra artık projelere başvurmak için hazırsınız. Bu aşamada size önerimiz Türkiye’ de bu alanda yoğun çalışmalar yapan gençlik dernekleri vb. kuruluşların sosyal medya hesaplarını, web sitelerini düzenli olarak takip etmeniz ve proje duyurularının yayınlandığı Facebook vb. gruplara üye olmanızdır. Düzenli olarak proje duyurularını takip edip, sizin için uygun olan gençlik değişimi projelerine başvuru yapabilirsiniz. Her bir duyuru metni içerisinde nasıl başvuru yapacağınız ve katılmak istediğiniz proje hakkında detaylı bilgi yer almaktadır.
Bir katılımcı adayı olarak, Erasmus+ “Youth Exchange” veya Türkçe adıyla “Gençlik Değişimi” projeleri hakkında bilmeniz gerekenler genel hatları ile yukarıda açıklanmıştır. Ayrıca aklınıza takılabilecek sorular ve diğer tüm hususlar için Ali ERDEM'i arayınız.